มาตรฐานสินค้าเกษตร มกษ. 9002-2568 — สารพิษตกค้าง: ปริมาณสารพิษตกค้างสูงสุด
มาตรฐานนี้จัดทำภายใต้ พระราชบัญญัติมาตรฐานสินค้าเกษตร พ.ศ. 2551 เป็นการทบทวนและปรับปรุงมาตรฐานเดิม (“มกษ. 9002-2559” หรือรุ่นก่อน) ให้ทันสมัย ครอบคลุมสารเคมีมากขึ้น และสอดคล้องกับมาตรฐานระหว่างประเทศ เช่น Codex และ ASEAN MRLs
ประกาศกระทรวงสาธารณสุข ฉบับที่ 460 พ.ศ. 2568 ซึ่งเกี่ยวข้องกับ “อาหารที่มีสารพิษตกค้าง” จะบังคับใช้พร้อมกับมาตรฐานนี้ ตั้งแต่วันที่ 22 กรกฎาคม พ.ศ. 2568 เป็นต้นไป
วัตถุประสงค์ / ขอบเขต
กำหนด ปริมาณสารพิษตกค้างสูงสุด (MRLs) สำหรับวัตถุอันตรายทางการเกษตร (สารเคมีที่ใช้ในเพาะปลูก / การเกษตร) ในสินค้าเกษตร
ครอบคลุมการปรับปรุงรายการสารเคมีให้มากขึ้น (เพิ่มสาร จำนวนรายการ) และปรับวิธีเขียนชนิดสินค้าให้ตรงกับมาตรฐานสินค้าเกษตรอื่น เช่น มกษ. 9045-1-2568 (การจัดหมวดหมู่สินค้าเกษตร)
กำหนด “ดีฟอลต์ลิมิต (default limit)” สำหรับกรณีที่ไม่มี MRL กำหนดไว้ในบัญชี — เช่น 0.01 มก./กก. เป็นต้น
กำหนด EMRLs (Extraneous Maximum Residue Limits) สำหรับสารพิษตกค้างที่อาจปนเปื้อนจากสิ่งแวดล้อมซึ่งไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้ โดยแยกออกจากการใช้สารเคมีโดยตรง
กำหนดให้ใช้ห้องปฏิบัติการที่มีวิธีการวิเคราะห์ที่มี Limit of Detection (LOD) ขั้นต่ำตามที่กำหนด เพื่อให้ผล “ตรวจไม่พบ (ND)” มีความหมายทางวิชาการ
สาระสำคัญ / การปรับปรุงหลัก
เพิ่มรายการสารพิษตกค้าง จำนวนรายการวัตถุอันตรายทางการเกษตรที่ครอบคลุมเพิ่มขึ้นจากเดิม 59 รายการ เป็น 88 รายการ
ปรับรูปแบบการเขียนชนิดสินค้าให้สอดคล้องกับมาตรฐานสินค้าเกษตรอื่น เช่น มกษ. 9045-1-2568 — ทำให้การอ้างอิงสินค้า (กลุ่ม กลุ่มย่อย ชนิด) เป็นระบบมากขึ้น
ปรับค่าดีฟอลต์ลิมิต เช่น เดิมบางรายการใช้ 0.1 มก./กก. รับเป็นดีฟอลต์ลิมิตใหม่ 0.01 มก./กก.
ปรับค่า EMRLs และลบบางบัญชีเดิม ยกเลิกบัญชีเดิมบางส่วน และกำหนดบัญชีใหม่สำหรับ EMRLs ปรับปรุงค่าในหลายรายการให้เข้มงวดขึ้น เช่น แจ้งให้สารเช่น “คลอร์เดน” (Chlordane) ได้ค่า EMRL ใหม่ ฯลฯ
บังคับใช้พร้อมประกาศกระทรวงสาธารณสุขฉบับที่ 460/2568 เนื่องจาก มกษ. 9002-2568 เป็นมาตรฐานสินค้าเกษตร (ของกระทรวงเกษตร) แต่การตรวจอาหารเป็นหน้าที่ของกระทรวงสาธารณสุข จึงประกาศกระทรวงสาธารณสุขเกี่ยวกับ “อาหารที่มีสารพิษตกค้าง” มาใช้ร่วมกัน
ผลกระทบ / สิ่งที่ผู้ผลิต/ส่งออกควรรู้
ผู้ผลิต / เกษตรกร / ฟาร์ม / โรงงานแปรรูป ต้องเตรียมการให้สินค้าอยู่ภายในค่า MRL / EMRL ตามมาตรฐานนี้
หากมีสารตกค้างเกินค่า (หรือพบสารต้องห้าม) อาหารอาจถูกดักจับ กัก หรือปฏิเสธโดยหน่วยงานควบคุมอาหาร
ต้องเลือกห้องปฏิบัติการที่มีความสามารถวิเคราะห์ในระดับ LOD ที่กำหนด
ต้องอัปเดตรายการสารเคมีที่ใช้ ปรับปรุงการจัดการสารเคมี (ใช้ตามคำอนุญาต เลือกรูปแบบที่สลายได้ดี)
ต้องปรับเอกสารรับรองผลวิเคราะห์ (COA) ให้สอดคล้องกับรายการสารที่กำหนดใน มาตรฐานนี้
