ทำไมระยะเวลาอายุการเก็บรักษาเราจะพบบ่อยว่าจะหมดอายุแล้วแต่ผลิตภัณฑ์ยังไม่เน่าเสีย?

เราจะเห็นได้ว่ามีหลายสาเหตุที่ทำให้ระยะเวลาอายุการเก็บรักษาที่ระบุไว้หมดอายุแล้ว แต่ผลิตภัณฑ์อาหารยังไม่เน่าเสีย ดังนี้

1. เพื่อความปลอดภัย
​ ​อายุการเก็บรักษาที่ระบุมักถูกกำหนดให้สั้นกว่าช่วงเวลาที่จุลินทรีย์สามารถเจริญได้ เพื่อเป็นระยะเวลาที่ปลอดภัยแน่นอนสำหรับการบริโภค ทำให้ผู้บริโภคได้รับประทานผลิตภัณฑ์ที่ยังสดใหม่

2.เพื่อรักษาคุณภาพ
​ ​บางผลิตภัณฑ์อาจมีการเสื่อมคุณภาพก่อนที่จะเน่าเสีย เช่น เนื้อสัตว์อาจแข็งกระด้าง ผักและผลไม้อาจเหี่ยวเฉา รสชาติอาจเปลี่ยนแปลงไป อายุการเก็บรักษาจึงกำหนดเพื่อให้ผู้บริโภคได้บริโภคในช่วงที่ยังคงคุณภาพดี

3. ความแตกต่างของสภาวะการเก็บรักษา
​ ​อายุการเก็บรักษาบนฉลากมักกำหนดจากการทดสอบในสภาวะควบคุม แต่ในทางปฏิบัติ ผู้บริโภคอาจเก็บรักษาไม่ถูกวิธี เช่น อุณหภูมิไม่เหมาะสม ทำให้อายุการเก็บรักษาจริงสั้นกว่าที่ระบุ

4. ปัจจัยความปลอดภัยของส่วนประกอบบางอย่าง
​ ​ในบางผลิตภัณฑ์ประกอบด้วยวัตถุดิบหลายอย่าง โดยมีบางส่วนเสื่อมเร็วกว่า อายุการเก็บรักษาจึงต้องกำหนดจากส่วนประกอบที่เสื่อมเร็วที่สุดเพื่อความปลอดภัย

ดังนั้น แม้ผลิตภัณฑ์จะยังไม่เน่าเสียเมื่อหมดอายุตามที่ระบุ แต่เพื่อความปลอดภัยและคุณภาพที่ดี จึงควรบริโภคก่อนหมดอายุตามคำแนะนำของผู้ผลิต

แล้วเราสามารถทานต่อได้ไหมแต่ดูวันหมดอายุพบว่าถึงกำหนดแล้ว?

หากผลิตภัณฑ์อาหารนั้นหมดอายุการเก็บรักษาตามที่ระบุบนฉลากแล้ว แนะนำว่าไม่ควรบริโภคต่อ แม้จะยังไม่พบร่องรอยการเน่าเสียก็ตาม เนื่องจาก:

​1. ความปลอดภัย เมื่อหมดอายุการเก็บรักษา อาจมีการปนเปื้อนหรือการสะสมของจุลินทรีย์ก่อโรค สารพิษ หรือสารตกค้างที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ แม้จะยังไม่สามารถสังเกตเห็นการเน่าเสียได้ก็ตาม

​2. คุณค่าทางโภชนาการลดลง เมื่อเวลาผ่านไป วิตามิน เกลือแร่ และสารอาหารต่างๆ ในผลิตภัณฑ์จะค่อยๆ สูญเสียไป ทำให้คุณค่าทางโภชนาการลดลง

​3. การเปลี่ยนแปลงของกลิ่นรสและเนื้อสัมผัส แม้อาหารจะยังไม่เน่าเสีย แต่กลิ่นรส เนื้อสัมผัส และคุณลักษณะที่พึงประสงค์อื่นๆ อาจเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม ส่งผลต่อรสชาติและความพึงพอใจของผู้บริโภค

ดังนั้น หากอาหารหมดอายุการเก็บรักษาตามฉลากแล้ว แม้จะดูยังไม่เน่าเสีย แนะนำว่าไม่ควรบริโภคต่อไป เพื่อความปลอดภัยและคุณภาพของอาหารนั้นๆ

เมื่อพบว่าผลิตภัณฑ์อาหารหมดอายุการเก็บรักษาตามที่ระบุบนฉลากแล้ว แต่ยังไม่พบร่องรอยการเน่าเสีย สถานประกอบการควรดำเนินการอย่างไรเรามาแลกเปลี่ยนกันดูค่ะ

​1. ตรวจสอบสภาพผลิตภัณฑ์อย่างละเอียด
​ - ​ตรวจสอบลักษณะปรากฏ สี กลิ่น รสชาติ และเนื้อสัมผัสของผลิตภัณฑ์
​ - ​หากพบความผิดปกติใดๆ เช่น สีเปลี่ยน กลิ่นผิดปกติ ให้พิจารณาทิ้งทันที

2. ตรวจสอบสภาวะการเก็บรักษาในระหว่างกระบวนการผลิตและจำหน่าย
​ ​- ตรวจสอบบันทึกข้อมูลอุณหภูมิในการเก็บรักษาว่าเหมาะสมหรือไม่
​ ​- ตรวจสอบระยะเวลาที่ผลิตภัณฑ์ถูกเปิดจากบรรจุภัณฑ์

3. ตรวจสอบกระบวนการผลิต
​ ​- ตรวจสอบขั้นตอนการผลิตว่าได้ปฏิบัติตามมาตรฐานหรือไม่ เช่น การฆ่าเชื้อ การบรรจุในบรรยากาศปลอดเชื้อ เป็นต้น
​ ​- หากพบข้อบกพร่องอาจต้องทำการแก้ไขและควบคุมกระบวนการให้ดีขึ้น

4. ตรวจสอบอายุการเก็บรักษาที่ระบุไว้
​ ​- ทบทวนข้อมูลการทดสอบอายุการเก็บรักษา
​ ​- หากอายุการเก็บรักษามีความเสี่ยงสูงเกินไป ควรพิจารณาปรับลดระยะเวลาลง

5. ขอความเห็นจากหน่วยงานกำกับดูแล
​ ​- หากมีข้อสงสัยหรือต้องการความชัดเจนเพิ่มเติม ควรปรึกษาหน่วยงานกำกับดูแลด้านอาหาร
โดยหลักการสำคัญคือ เมื่อหมดอายุการเก็บรักษาแล้ว แม้ผลิตภัณฑ์จะยังไม่เน่าเสีย ผู้ผลิตต้องไม่นำออกจำหน่ายและบริโภค เพื่อความปลอดภัยของผู้บริโภค