การปฏิบัติทางสุขลักษณะที่ดีสำหรับศูนย์รวบรวมน้ำผึ้ง

การปฏิบัติทางสุขลักษณะที่ดีสำหรับศูนย์รวบรวมน้ำผึ้ง
(GOOD HYGIENE PRACTICES FOR HONEY COLLECTION CENTER)
มกษ. 8207-2567

​ มาตรฐานสินค้าเกษตรนี้ กำหนดเกณฑ์การปฏิบัติทางสุขลักษณะที่ดีของศูนย์รวบรวมน้ำผึ้งให้ครอบคลุมสถานประกอบการการออกแบบสิ่งอำนวยความสะดวก และเครื่องมือ เครื่องจักร อุปกรณ์การผลิต การฝึกอบรมและความสามารถ การบำรุงรักษาทำความสะอาดและฆ่าเชื้อ ควบคุมสัตว์พาหะนำเชื้อในสถานประกอบการ สุขลักษณะส่วนบุคคล การควบคุมการปฏิบัติงาน การแสดงข้อมูลเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์น้ำผึ้ง การขนส่ง รวมทั้งระบบ การส่งเสริมสมาชิก เพื่อให้ได้น้ำผึ้งที่ปลอดภัย มีคุณภาพเหมาะสำหรับการบริโภค ​

​ ​การปฏิบัติทางสุขลักษณะที่ดี (Good Hygienic Practices - GHP) สำหรับศูนย์รวบรวมน้ำผึ้ง มีความสำคัญอย่างยิ่งเพื่อรักษาคุณภาพ ความปลอดภัย และความน่าเชื่อถือของผลิตภัณฑ์น้ำผึ้ง ก่อนที่จะเข้าสู่กระบวนการแปรรูปหรือจำหน่าย  แนวทางปฏิบัติที่ควรมี ได้แก่

1. สถานที่และโครงสร้าง

   - สถานที่ตั้งควรอยู่ห่างจากแหล่งมลพิษ เช่น โรงงานอุตสาหกรรม แหล่งขยะ หรือฟาร์มสัตว์
   - อาคารต้องมีโครงสร้างแข็งแรง สะอาด ง่ายต่อการทำความสะอาด และป้องกันแมลงหรือ
     สัตว์รบกวน
   - พื้นผิว (พื้น ผนัง เพดาน) ต้องเรียบ ไม่สะสมฝุ่น และทำจากวัสดุที่ทำความสะอาดง่าย

2. การสุขาภิบาลและสุขอนามัย

   - ต้องมีระบบน้ำสะอาดที่เพียงพอสำหรับการทำความสะอาดภาชนะและอุปกรณ์
   - ต้องมีการระบายน้ำที่ดี ไม่มีน้ำขัง
   - มีจุดล้างมือพร้อมสบู่และกระดาษเช็ดมือสำหรับพนักงาน

3. อุปกรณ์และเครื่องมือ

   - ภาชนะและอุปกรณ์ที่ใช้ในการรวบรวมน้ำผึ้งต้องทำจากวัสดุที่ไม่ทำปฏิกิริยากับน้ำผึ้ง เช่น 
     สเตนเลส หรือพลาสติกที่ปลอดภัยต่ออาหาร
   - ต้องล้างทำความสะอาดและฆ่าเชื้อเป็นประจำ

4. บุคลากร

   - พนักงานต้องสวมชุดปฏิบัติงานที่สะอาด เช่น เสื้อคลุม หมวกปิดผม หน้ากากอนามัย
   - ห้ามพนักงานที่ป่วยหรือมีบาดแผลที่เปิดมาสัมผัสน้ำผึ้งโดยตรง
   - ต้องอบรมเรื่องสุขลักษณะและความปลอดภัยอาหารให้กับพนักงาน

5. การรับและเก็บน้ำผึ้ง

   - น้ำผึ้งที่รับเข้ามาต้องมาจากแหล่งที่น่าเชื่อถือ และไม่มีสิ่งปลอมปน
   - ภาชนะบรรจุน้ำผึ้งต้องปิดสนิท ป้องกันการปนเปื้อน
   - น้ำผึ้งที่เก็บไว้ต้องอยู่ในที่เย็นและแห้ง ไม่สัมผัสแสงแดดโดยตรง

6. การควบคุมเอกสารและการตรวจสอบย้อนกลับ

   - ต้องมีบันทึกข้อมูลการรับน้ำผึ้งแต่ละล็อต เช่น แหล่งที่มา วันที่รับ ปริมาณ
   - ระบบตรวจสอบย้อนกลับเพื่อสามารถระบุปัญหาได้หากเกิดการปนเปื้อน

7. การควบคุมแมลงและสัตว์รบกวน

   - ติดตั้งตาข่ายกันแมลงหรือใช้ระบบป้องกันอื่นๆ
   - หมั่นตรวจสอบและทำความสะอาดพื้นที่โดยรอบศูนย์รวบรวม

​ ​การปฏิบัติตามหลักสุขลักษณะที่ดี (GHP) สำหรับศูนย์รวบรวมน้ำผึ้ง มี ประโยชน์หลายด้าน ทั้งต่อผู้ผลิต ผู้บริโภค และระบบการตลาด โดยสามารถสรุปได้ดังนี้

1. เพิ่มความปลอดภัยของผลิตภัณฑ์

   - ลดความเสี่ยงจากการปนเปื้อนของเชื้อโรค สารเคมี และสิ่งแปลกปลอม
   - ควบคุมคุณภาพของน้ำผึ้งให้ปลอดภัยต่อการบริโภค

2. เพิ่มมูลค่าและความเชื่อมั่นในผลิตภัณฑ์

   - ผู้บริโภคมั่นใจในความสะอาดและคุณภาพ
   - ส่งผลให้น้ำผึ้งสามารถขายได้ในราคาสูงขึ้น และเจาะตลาดระดับพรีเมียมได้

3. รองรับมาตรฐานการส่งออก

   - เป็นพื้นฐานที่จำเป็นในการเข้าสู่มาตรฐานที่สูงขึ้น เช่น GMP, HACCP, Organic, หรือ
     มาตรฐานอาหารของต่างประเทศ
   - ช่วยเปิดตลาดส่งออกน้ำผึ้งไปยังต่างประเทศ

4. เพิ่มศักยภาพของเกษตรกรและผู้ประกอบการ

   - ทำให้ระบบการทำงานภายในศูนย์มีความเป็นระบบ มีการควบคุม ตรวจสอบ และพัฒนาได้ง่าย
   - ส่งเสริมให้พนักงานและเกษตรกรมีความรู้ความเข้าใจในการรักษาความสะอาดและความปลอดภัย

5. ลดการสูญเสียและค่าใช้จ่าย

   - ลดโอกาสที่น้ำผึ้งจะเสียหายหรือถูกตีกลับจากผู้ซื้อหรือด่านตรวจคุณภาพ
   - ประหยัดต้นทุนจากการจัดการของเสียและปัญหาสุขอนามัย

6. สร้างภาพลักษณ์ที่ดีต่อชุมชนและสิ่งแวดล้อม

   - การจัดการขยะ น้ำเสีย และสัตว์รบกวนอย่างถูกสุขลักษณะช่วยลดผลกระทบต่อชุมชน
   - เสริมสร้างความยั่งยืนในระบบการผลิตน้ำผึ้ง

​ ​น้ำผึ้งเป็นผลิตภัณฑ์ที่บริโภคโดยตรง หากมีการปนเปื้อนเชื้อโรค สารเคมี หรือสิ่งสกปรก อาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพ GHP ช่วยควบคุมความสะอาดและสุขลักษณะในทุกขั้นตอน เพื่อลดความเสี่ยงเหล่านี้ ซึ่งในหลายประเทศ เช่น สหภาพยุโรป ญี่ปุ่น หรืออเมริกาจะไม่รับซื้อน้ำผึ้งที่ไม่มีการควบคุมคุณภาพตามมาตรฐานสุขลักษณะ การมี GHP ช่วยให้ผลิตภัณฑ์ผ่านด่านตรวจสอบและเข้าสู่ตลาดโลกได้ อีกทั้งสร้างความเชื่อมั่นให้ลูกค้าและผู้ซื้อ ร้านค้า โรงงานแปรรูป และผู้บริโภคสมัยใหม่ใส่ใจเรื่องความสะอาดและความปลอดภัย ตราสัญลักษณ์การรับรองมาตรฐาน ช่วยสร้างความน่าเชื่อถือ และทำให้ผลิตภัณฑ์ขายได้ง่ายขึ้น เพิ่มโอกาสทางธุรกิจและราคาขาย ผลิตภัณฑ์ที่ผ่านมาตรฐานสามารถวางขายในโมเดิร์นเทรด ร้านสุขภาพ หรือขายแบบพรีเมียม สามารถตั้งราคาสูงขึ้น และมีช่องทางจำหน่ายที่กว้างกว่า

สามารถศึกษาเพิ่มเติมได้ที่
https://acfs-backend.acfs.go.th/storage/ProductStandards/Files//20241111141317_171739.pdf