HACCP Analysis และ HACCP Plan ต่างกันอย่างไร
HACCP Analysi และ HACCP Plan เป็นส่วนประกอบที่สำคัญของระบบ HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points) ซึ่งเป็นระบบที่ใช้ในการควบคุมความปลอดภัยของอาหาร
1. HACCP Analysis (การวิเคราะห์อันตรายและจุดวิกฤตที่ต้องควบคุม)
เป็นขั้นตอนแรกของการนำระบบ HACCP มาประยุกต์ใช้ ประกอบด้วยการระบุอันตรายที่อาจเกิดขึ้น ประเมินความรุนแรง และกำหนดจุดวิกฤตที่ต้องควบคุม (Critical Control Points: CCPs) ในกระบวนการผลิตอาหาร
- วิเคราะห์อันตรายที่อาจเกิดขึ้นในแต่ละขั้นตอนการผลิต ทั้งอันตรายทางชีวภาพ (จุลินทรีย์), ทางเคมี (สารเคมี, สารปนเปื้อน) และทางกายภาพ (วัตถุแปลกปลอม)
- ประเมินความรุนแรงของอันตรายที่อาจก่อให้เกิดผลกระทบต่อผู้บริโภค
- กำหนดจุดวิกฤตที่ต้องควบคุม (CCPs) ซึ่งเป็นขั้นตอนที่สำคัญและจำเป็นต้องมีการควบคุมเพื่อป้องกันหรือกำจัดอันตรายนั้นๆ
เป็นพื้นฐานสำคัญในการจัดทำแผน HACCP เมื่อทำการวิเคราะห์จนได้ข้อมูลครบถ้วนแล้ว จึงนำมาจัดทำเป็น HACCP Plan ซึ่งประกอบด้วยส่วนสำคัญ ดังนี้:
2. HACCP Plan (แผนHACCP)
- เป็นเอกสารที่รวบรวมผลจากการวิเคราะห์ HACCP และแนวทางปฏิบัติที่ต้องดำเนินการ
- ประกอบด้วยข้อมูลแผนผังกระบวนการผลิตและการระบุ CCPs
- การกำหนดขีดจำกัดวิกฤตที่ยอมรับได้สำหรับแต่ละ CCP
- กำหนดวิธีการตรวจสอบหรือติดตามผลที่แต่ละ CCP
- กำหนดขั้นตอนการกระทำแก้ไข เมื่อผลการตรวจสอบพบว่าออกนอกขีดจำกัดวิกฤต
- ขั้นตอนการทวนสอบระบบเพื่อให้มั่นใจว่าสามารถควบคุมอันตรายได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- ขั้นตอนการบันทึกและสร้างหลักฐานการปฏิบัติตามแผน
- เป็นคู่มือปฏิบัติสำหรับผู้ปฏิบัติงานในการควบคุมความปลอดภัยของอาหาร
โดยสรุป HACCP Analysis เป็นขั้นตอนการวิเคราะห์เพื่อระบุอันตรายและจุดวิกฤต ส่วน HACCP Plan เป็นแนวทางปฏิบัติที่จัดทำขึ้นจากผลการวิเคราะห์นั้น เพื่อควบคุมและป้องกันอันตรายจากการผลิตอาหาร